αρχε-

αρχε-
(AM ἀρχε-).
[ΕΤΥΜΟΛ. Με τη μορφή αρχε- ως α' συνθετικό εμφανίζεται ένας μικρός σχετικά αριθμός συνθέτων λέξεων της Ελληνικής, της αρχαίας κυρίως, απ' όπου μερικές διατηρήθηκαν και στη νέα Ελληνική, των οποίων το β' συνθετικό αρχίζει από σύμφωνο. Το αρχε- αποτελεί την αρχαιότερη μορφή που παρουσιάζει στη σύνθεση το ρ. άρχω ως α' συνθετικό, ενώ λίγο μετά τον Όμηρο αρχίζει η αντικατάσταση του από το αρχι-*, το οποίο εμφανίζεται σε μεγάλο αριθμό συνθέτων. Το αρχε- είναι ο φορέας των δύο βασικών σημασιών του ρ. άρχω (πρβλ. αρχ-*, αρχι-* και άρχο-*). Στα περισσότερα σύνθετα το αρχε- προσδίδει την αρχική σημασία του ρήματος «αρχίζω, κάνω την αρχή» [πρβλ. αρχ.-νεοελλ. αρχέγονος, αρχέτυπος
αρχ.
αρχεδίκης, αρχέπλουτος, αρχεσίμολπος, αρχέστατος
αρχ.-μσν.
αρχέκακος
νεοελλ.
αρχεβίωση], την οποία εξάλλου φέρουν και οι σύνθετες ξένες λέξεις με α' συνθετικό arche- (πρβλ. αγγλ. archecentric, archespore). Υπάρχουν και λίγα σύνθετα της αρχαίας γλώσσας με άρχε-, στα οποία εμφανίζεται η υστερογενής σημασία του ρ. άρχω «κυβερνώ, εξουσιάζω» (πρβλ. αρχέλαος, αρχέπολις, αρχέχορος). Εξάλλου το αρχε-παρουσιάζει σημαντική παραγωγική δύναμη στη σύνθεση κυρίων ονομάτων της αρχαίας
πρβλ. Αρχεάναξ, Αρχέβιος, Αρχέβουλος, Αρχεδάμας, Αρχέδαμος, Αρχέδημος, Αρχέδικος, Αρχέδωρος, Αρχεκλής, Αρχεκράτης, Αρχέλας, Αρχέλοχος, Αρχέμανδρος, Αρχέμαχος, Αρχέμβροτος, Αρχεμήδης, Αρχέμηλος, Αρχεμηνίδας, Αρχεμόρα, Αρχεναύτης, Αρχένεως, Αρχένικος, Αρχένοθος, Αρχένομος, Αρχένους, Αρχέπολις, Αρχεπτόλεμος, Αρχέστρατος, Αρχέτιμος, Αρχέφιλος, Αρχέφρων, Αρχέφυλος, Αρχεφών].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • ἄρχε — ἄρχω to be first pres imperat act 2nd sg ἄρχω to be first imperf ind act 3rd sg (homeric ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ἆρχε — ἆ̱ρχε , ἄρχω to be first imperf ind act 3rd sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Ἄρχε πρῶτον μαθὼν ἄρχεσθαι. — См. Кто не умеет повиноваться, тот не умеет повелевать …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Μὴ ἄρχε, πρὶν ἄρχεσθαι μάθης. — См. Кто не умеет повиноваться, тот не умеет повелевать …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • ἄρχεν — ἄρχε̄ν , ἄρχω to be first pres inf act (epic doric) ἄρχω to be first imperf ind act 3rd sg (homeric ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • αρχι- — (AM ἀρχι ). [ΕΤΥΜΟΛ. Α συνθετικό λέξεων (κυρίως διοικητικών όρων) της αρχαίας, μεσαιωνικής και νέας Ελληνικής, καθώς επίσης και ξένων, ελληνογενούς ή μη προελεύσεως, τύπων. Το αρχι , το οποίο λίγο μετά την Ομηρική εποχή άρχισε να αντικαθιστά το… …   Dictionary of Greek

  • кто не умеет повиноваться, тот не умеет повелевать — Ср. Wer ist ein unbrauchbarer Mann? Der nicht befehlen und auch nicht gehorchen kann. Göthe. Gedichte. Ср. Il n y à point de plus sage abbé que celui qui à été moine. Ср. Nemo potest regere, nisi qui et regi. Senec. de ira. 2, 15, 4. Ср. Ούκ… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона

  • Кто не умеет повиноваться, тот не умеет повелевать — Кто не умѣетъ повиноваться, тотъ не умѣетъ повелѣвать. Ср. «Wer ist ein unbrauchbarer Mann?». Der nicht befehlen und auch nicht gehorchen kann. Göthe. Gedichte. Ср. Il n’y a point de plus sage abbé que celui qui a été moine. Ср. Nemo potest… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • εχε- — (ΑΜ ἐχε ). [ΕΤΥΜΟΛ. Τα σύνθ. με α συνθετικό εχε ανήκουν στη γενικότερη κατηγορία τών συνθέτων με ρηματικό θ. ενεστ. ή αορ. ως α συνθετικό, παρ όλο που αναπτύχθηκαν πολλές απόψεις για την ερμηνεία τού σχηματισμού τους πρβλ. αρχέ κακος, εχέ θυμος,… …   Dictionary of Greek

  • ἄρχ' — ἄρκαι , ἄρκη arca fem nom/voc pl ἄρκᾱͅ , ἄρκη arca fem dat sg (doric aeolic) ἄρκε , ἄρκος bear masc voc sg ἄρχε , ἄρχω to be first pres imperat act 2nd sg ἄρχε , ἄρχω to be first imperf ind act 3rd sg (homeric ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”